มากกว่าความใหญ่โตของภารกิจในการกำกับดูแลกิจการด้านโทร คมนาคมในอดีตในบทบาท "กทช." และล่าสุดกับบทบาทใหม่ที่เพิ่มขึ้นขององค์กรใหม่ "กสทช." กับงานด้านวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์

มากกว่ามูลค่า (มหาศาล) ที่เพิ่มขึ้น จากขอบเขตของอุตสาหกรรมที่ครอบคลุมมากขึ้น เป็นหน้าที่ความรับผิดชอบต่อผู้บริโภค ซึ่งจะว่าเป็นเรื่องที่น่ายินดีก็คงไม่ผิดนัก เพราะ 2 ใน 11 "กสทช." ชุดปัจจุบัน มีประสบการณ์ในการทำงานภาคประชาชนมาอย่างโชกโชน 1 ใน 2 ยังเคยเป็นอดีตผู้อำนวยการ สถาบันคุ้มครองผู้บริโภคในกิจการโทรคมนาคม หรือ "สบท."

"ประชาชาติธุรกิจ" ฉบับนี้จึงถือโอกาสพูดคุยกับ "2 กสทช." สุภิญญา กลางณรงค์ และ ประวิทย์ ลี่สถาพรวงศา ดังต่อไปนี้

สุภิญญา กลางณรงค์

กิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์

- ปัญหาของผู้บริโภคในปัจจุบัน

ปัญหา ด้านบรอดแคสต์เป็นเรื่องใหญ่ เพราะไม่เคยมีหน่วยงานเข้ามาดูแลปัญหาโดยตรง ต่างจากฝั่งโทรคมนาคมที่ก่อนหน้านี้ยังมี สบท. จึงสะสมปัญหามายาวนาน ทั้งคอนเทนต์และเทคนิค ผู้ประกอบการเยอะมาก แค่เคเบิลทีวีและวิทยุชุมชนก็เป็นหมื่นราย ข้อร้องเรียนปัญหาก็มีหลากหลาย ทั้งเนื้อหาละคร โฆษณาขายสินค้า ต่างกับด้านโทรคมฯที่มี โอเปอเรเตอร์น้อยราย ปัญหาส่วนใหญ่อยู่ที่การให้บริการและมักส่งเรื่องไปจบที่ศาล ด้านบรอดแคสต์ต้องสร้างกลไกรับเรื่องร้องเรียนเพื่อหาแนวทางแก‰ป?ญหาร่วมกัน

- ดีไซน์กลไกคุ้มครองไว้แบบไหน

พ.ร.บ. ใหม่ให้ทำงานผ่านอนุกรรมการ 2 คณะ เพื่อทำงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านบรอดแคสต์ กับโทรคมฯ แต่หัวใจสำคัญคือต้องหา ทีมงานมาสนับสนุนการทำงาน กำลังหารือกันว่าจะดีไซน์รูปแบบองค์กรอย่างไร หลักการทำงานควรรวมทั้ง 2 ด้านให้เป็นองค์กรเดียว เพื่อให้ทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิด เทคโนโลยีมีการหลอมรวม จนคนดูทีวีบนมือถือได้ การแยกปัญหาทำได้ลำบาก แต่ กม. ระบุให้มี 2 ชุด จึงยังไม่ได้ข้อสรุป

- งานเร่งด่วนที่จะเร่งผลักดัน

ตาราง คลื่นความถี่และแผนแม่บททั้ง 2 กิจการเป็นเรื่องเร่งที่สุด เพราะถ้าไม่เสร็จจะทำงานอื่นต่อไม่ได้เลย แม้ตามกฎหมายจะกำหนดให้เสร็จภายใน 1 ปี แต่โดยส่วนตัวอยากให้เสร็จภายใน 6 เดือน

ขณะที่โครงสร้าง องค์กรก็สำคัญ แต่ กสทช.มีแต่บุคลากรด้านโทรคมฯกว่าพันคน ไม่มีด้านบรอดแคสต์เลย ทั้ง ๆ ที่การทำงานต้องเน้นเข้าหามวลชนและผู้ประกอบการจำนวนมาก แต่จะให้รับพนักงานมาทำด้านบรอดแคสต์ใหม่อีกเป็นพันคนคงไม่ได้ ตอนนี้บางส่วนงานคนล้น บางฝ่ายคนขาด เท่า ๆ ที่ประเมินไว้คงต้องหาคนมาทำงานด้านบรอดแคสต์อีกสัก 200 คน

ส่วนที่ ดูด้านคุ้มครองผู้บริโภคข้อเสนอโดยส่วนตัว คือให้เป็น 1 หน่วยงาน โดยใช้ช่องทางรับเรื่องร้องเรียนจากประชาชนร่วมกัน แต่แยกภารกิจเพื่อให้ประสานงานได้ใกล้ชิด ไม่เทอะทะ คาดว่าช่วงแรก 30-40 คน

- มาตรการคุ้มครองผู้บริโภคที่วางไว้

ปัญหา ร้องเรียนด้านบรอดแคสต์ที่ต้องเร่งจัดการคือเรื่องคอนเทนต์ ทั้งเนื้อหาละครและโฆษณา จะเน้นการทำงานในเชิงรุก ต้องหาทางทำให้เสียงของผู้บริโภคสะท้อนไปถึงผู้ผลิต คอนเทนตŒ โดยอาจเปิดเวทีฟอรั่มทุกเดือน เชิญผู้ที่เกี่ยวข้องมาวางกติการ่วมกัน ขีดเส้นว่าอะไรคือเสรีภาพของสื่อที่ไม่ควรเข้าไปยุ่ง อะไรที่อยู่ในจุดที่สมควรตรวจสอบโดยคนนอกหรือองค์กรวิชาชีพ เปิดเวทีให้ผู้บริโภคสะท้อนปัญหา ความต้องการ รวมถึงให้ผู้ประกอบการเสนอแผนปรับปรุง

ปัญหาเนื้อหาโฆษณาตามเคเบิล ทีวีหรือทีวีดาวเทียมจะประสานกับ อย. ออกแบบกระบวนการตรวจสอบก่อนให้ออกอากาศที่สอดรับการได้รับใบอนุญาตจาก กสทช.ด้วย

ทั้งเร่งแก้ปัญหาคลื่นวิทยุกวนกัน แม้ทางแก้ที่ดีที่สุดคือ refarming คลื่นความถี่ใหมˆ แบ่งโซนเพื่อสาธารณะ ธุรกิจ และชุมชน แต่คงยาก เป็นแผนระยะยาว 4-5 ปี ควบคู่ไปกับการเปลี่ยนสู่ระบบดิจิทัล การแก้ปัญหาระยะสั้นที่มองไว้คือ ดึงมหาวิทยาลัยหรือโรงเรียนอาชีวะเข้ามาตรวจสอบมาตรฐานเครื่องส่งวิทยุชุมชน

- ปัญหาที่หนักใจ

เหนื่อย ใจ มากกว่า กสทช. เพิ่งตั้งไข่ ใจอยากให้เดินหน้าทำงานเร็ว ๆ แต่ตอนนี้ต้องมาประชุมเน้นหนักไปในเรื่องการจัดระเบียบงานบริหาร อาทิ โครงสร้างองค์กร กำลังคน ซึ่งไม่ค่อยถนัดแถมมีปัญหาศึกนอกศึกในอีก แรงเสียดทานเยอะ แต่ต้องทำให้ดีที่สุด คนคาดหวังกับองค์กรนี้ไว้มาก ต้องทำให้ทำงานเต็มประสิทธิภาพและมีธรรมาภิบาลในการใช้เงิน

น.พ.ประวิทย์ ลี่สถาพรวงศา

กิจการโทรคมนาคม

- ปัญหาที่พบมากในปัจจุบัน

จาก ประสบการณ์ในการทำงาน สบท. ปัญหาหลัก ๆ ไปอยู่ที่เรื่องการเก็บเงินผิด วันหมดอายุของระบบพรีเพด คุณภาพบริการ เมื่อมาเป็น กสทช. คงต้องเร่งสะสางปัญหาพวกนี้

เรื่องแรกที่ต้องเร่ง คือ วันหมดอายุ พรีเพด เพราะศาลปกครองมีคำสั่งให้ กสทช.ต้องบังคับโอเปอเรเตอร์ปฏิบัติตามประกาศ กทช.ว่าด้วยมาตรฐานของสัญญาให้บริการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๔๙ เกี่ยวกับวันหมดอายุบริการแบบพรีเพด ภายใน 90 วัน หลังมีคำสั่งศาล ซึ่งผ่านมาราว 30 วันแล้ว ฉะนั้นต้องมีการหารือร่วมกันเพื่อบังคับใช้ประกาศเพื่อประโยชน์ของผู้บริโภค และเอกชนไม่เจ๊ง

เรื่องที่ 2 การปฏิบัติตาม ม.31 ว.2 พ.ร.บ.กสทช. ที่ระบุให้ กสทช.ต้องออกกฎเกณฑ์เกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภค ไม่ให้ถูกเอาเปรียบ และ มีการใช้เครือข่ายหรือโฆษณาอันมีลักษณะค้ากำไรหรือก่อให้เกิดความเดือดร้อน รำคาญ เน้นที่ปัญหา สแปม เอสเอ็มเอส หรือเอสเอ็มเอส หลอกเอาเงิน เป็นภารกิจหลักที่ต้องหาทางออก

เรื่องใบอนุญาต 3G แม้ไม่ใช่ปัญหาผู้บริโภคโดยตรง แต่ทุกฝ่ายต้องการให้เกิด โอเปอเรเตอร์ และผู้ใช้บริการ ไม่ใช่แค่ความต้องการทางเทคนิค แต่หมายถึงทางออกที่จะรับมือลูกค้าหลังสัมปทาน อีก 4-5 ปีนี้จะมีลูกค้ากลุ่มนี้ 10-20 ล้านคน ไม่มีมาตรการรับมือก่อนโกลาหลแน่นอน

- อุปสรรคในการทำงาน สบท.

การ บังคับใช้กม.ให้มีประสิทธิภาพในการคุ้มครองผู้บริโภค ไม่ได้ขึ้นอยู่กับแค่ สบท. แต่มีขั้นตอนในส่วนของกรรมการ กสทช. และสำนักงาน ทั้งการกำกับดูแล ตีความและบังคับใช้กม. ถ้าขาดการสนับสนุนจากส่วนหนึ่งส่วนใดก็จบ สิ่งที่ต้องทำคือชักจูงให้ครบทุกด้าน

อย่างนัมเบอร์พอร์ต กม.ประกาศใช้มา 2 ปีกว่าแล้ว แต่ประชาชนยังไม่สามารถใช้ได้ทั่วประเทศ ฉะนั้นต้องบูรณาการทำงานทั้งหมดเพื่อรองรับการบังคับใช้ กม.ให้มีประสิทธิภาพ

- มีงานส่วนไหนที่น่าหนักใจ

โครงสร้าง องค์กรใหม่ยังไม่เรียบร้อย บุคลากรเดิมอยู่แต่ในด้านโทรคมนาคม เมื่อมีภารกิจด้านบรอดแคสต์ด้วยต้องหาทางทำให้โครงสร้างการทำงานมี ประสิทธิภาพโดยไม่ใหญ่เกินไป ก่อนรับตำแหน่ง สำนักงาน กสทช.ได้จ้างที่ปรึกษาไว้หลายเจ้า คงต้องนำผลการศึกษามาดู

การสรรหา เลขาธิการ สำนักงาน กสทช. ที่จะมาปฏิบัติหน้าที่ในแนวปฏิรูปก็เป็นเรื่องสำคัญ เพราะเป็นหน่วยสนับสนุนการทำงานของคณะกรรมการ ซึ่งต้องเร่งสรรหาให้ได้ใน 90 วัน ซึ่ง กสทช.มีมติแล้วว่า จะให้กระบวนการสรรหาเป็นแบบเปิด ไม่ใช่นึกอยากหยิบชื่อใครก็ได้

- มีมาตรการคุ้มครองผู้บริโภคเชิงรุก

ด้าน บรอดแคสต์มีความเชื่อ เรื่องการทำความเข้าใจร่วมกัน ส่วนโทรคมนาคมภารกิจ สบท. ที่ผ่านมา ทำให้รู้ปัญหาแล้วว่า วนเวียนในกลุ่มนี้จะให้สำนักงานรวบรวมข้อเท็จจริงปัญหามาเสนอ เพื่อหาแนวทางแก้ไขโดยออกประกาศหรือกฎระเบียบให้ โอเปอเรเตอร์นำไปปรับปรุงคุณภาพ บริการให้ดีขึ้น

- การคุ้มครองผู้บริโภคจะดีขึ้น

11 กสทช. ตกลงว่าจะให้แต่ละคนกำหนดเป้าหมายว่า ระหว่างที่ดำรงตำแหน่งต้องเห็นอะไรเกิดขึ้น ก่อนนำมารวมกันเพื่อกำหนดเป็นเป้าหมายรวม แยกตามมิติต่าง ๆ อาทิ มิติคุ้มครองผู้บริโภคที่จะกำหนดกติกา การคุ้มครองด้านราคาและคุณภาพ มิติการกำกับดูแล ฯลฯ เพื่อนำทั้งหมดมากำหนดยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการที่ชัดเจน อีก 1-2 เดือนจะมีการประกาศยุทธศาสตร์ออกมา