เปิดแนวคิด "สุรางคณา วายุภาพ" ผู้อำนวยการคนแรกของสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) หรือ สพธอ.

"กฎหมาย เป็นแค่ส่วนเล็กๆ เท่านั้น แต่การสร้างวินัยและการทำให้เกิด Self Regulation หรือการกำกับดูแลตัวเองสำคัญกว่า เพราะธุรกิจอีทรานแซคชั่น หรืออีคอมเมิร์ซ เราต้องซื่อสัตย์กับผู้บริโภค ส่งสินค้าตรงตามที่ลูกค้าสั่ง ไม่โกง บวกกับโครงสร้างพื้นฐานที่พร้อม อุตสาหกรรมถึงจะเติบโต" สุรางคณา วายุภาพ ผู้อำนวยการคนแรกของสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) หรือ สพธอ. ย้ำ

ปักธงมูลค่าตลาด 4 ปีโต 10%
หลังจากการประกาศแต่งตั้งหน่วยงานใหม่อย่างเป็นทางการ "สพธอ." กลายเป็นหนึ่งในองค์กรที่น่าจับตาของคนในอุตสาหกรรม รวมทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหลากหลายวงการ เนื่องจากมีบทบาทสำคัญต่อการผลักดันธุรกิจที่มีมูลค่ารวมนับแสนล้านบาท

สุรางคณา บอกว่า มูลค่าการทำอิเล็กทรอนิกส์ ทรานแซคชั่นของไทยปัจจุบันอยู่ที่ 5.27 แสนล้านบาท และในจำนวนนี้เป็นมูลค่าตลาดอีคอมเมิร์ซระดับธุรกิจต่อธุรกิจราว 2 แสนล้านบาท ซึ่งความเป็นจริงควรจะสูงกว่านี้ เนื่องจากปริมาณผู้ใช้คอมพิวเตอร์ที่เริ่มแพร่หลาย โดยผู้อำนวยการคนใหม่ตั้งความหวังไว้ว่า วาระการดำรงตำแหน่ง 4 ปีจากนี้มูลค่าตลาดจะต้องเติบโตขึ้นอย่างน้อย 10% โดยเฉพาะเป้าหมายกลุ่มผู้นำเข้า-ส่งออก ที่จะสามารถใช้ระบบการรับ-ส่งเอกสารแบบอิเล็กทรอนิกส์ได้คล่องตัว

"กลุ่มเป้าหมายที่เรามองไว้ คือ ธุรกิจนำเข้า-ส่งออกสินค้า ให้สามารถโฟลว์เอกสารได้เร็วขึ้น ซึ่งก็จะส่งผลให้แคช โฟลว์ทำได้ดีขึ้น เป็นการยกระดับวงจรของระบบอีทรานแซคชั่น ซึ่งเป็นภาพที่ใหญ่กว่าตลาดอีคอมเมิร์ซมาก แต่ขณะเดียวกัน เราก็ตั้งเป้าจะส่งเสริมให้เกิดการทำอีทรานแซคชั่นในระดับคอนซูเมอร์ด้วย เพราะจะเป็นตลาดใหญ่มาก"

พร้อมกับยกตัวอย่างการผลักดันการซื้อขายผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์กับกลุ่ม สินค้า 1 ตำบล 1 ผลิตภัณฑ์ ที่ยังขาดโอกาสการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต หรือยังไม่มีหน้าร้านบนโลกออนไลน์ อีกเป็นจำนวนมาก

ภารกิจแรกทำตัวชี้วัดอุตสาหกรรม
นอกจากนี้ ในยุคที่กระแสความนิยมของสมาร์ทโฟนเป็นปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดอีคอมเมิร์ซแพร่หลายมากขึ้น ส่งผลให้หน้าที่สำคัญของ สพธอ.คือ หาวิธีทำให้อุตสาหกรรมเติบโตได้อย่างเข้มแข็ง

เธอบอกว่า ภารกิจแรกที่ต้องเร่งทำ คือ ทำตัวชี้วัดการเติบโตของอุตสาหกรรมที่ชัดเจน โดยเฉพาะการทำข้อมูลเชิงลึก เพื่อเชื่อมโยงไปสู่การวิเคราะห์ข้อมูลที่จะสามารถนำมาพัฒนาอุตสาหกรรม

รวมทั้งการเสนอแนะมาตรฐานที่ควรจะต้องมีในอุตสาหกรรม เพื่อเสนอให้กรรมการระดับชาติพิจารณาผลักดัน ตลอดจนการทำกิจกรรมต่างๆ ที่สนับสนุนให้เกิดระบบการเงินอิเล็กทรอนิกส์ บนพื้นฐานของความปลอดภัย และมีมาตรฐานการเปลี่ยนข้อมูลที่สมบูรณ์แบบ

"ที่ผ่านมา อีทรานแซคชั่นยังเติบโตแบบกระท่อนกระแท่น ทั้งจำนวน และมูลค่าก็ยังน้อย แต่แนวโน้มการเติบโตของสมาร์ทโฟนมันจะยิ่งทำให้อีคอมเมิร์ซ หรืออีทรานแซคชั่นโตก้าวกระโดดขึ้นไปอีก"

ชูบทบาทเป็น "ตัวประสาน"
อย่างไรก็ตาม สุรางคณายอมรับว่า การเป็นองค์กรใหม่ แม้จะไม่ได้เริ่มต้นจากศูนย์ เนื่องจากทั้งตัวเธอเอง และทีมงานต่างก็คลุกคลีอยู่ในแวดวงกฎหมาย และงานระดับนโยบายที่เกี่ยวข้องกับระบบอีทรานแซคชั่นอยู่แล้ว โดยจะมีหน้าที่หลักเป็นตัวประสานโครงการที่ได้เริ่มดำเนินการมาแล้ว และเป็นเจ้าภาพโครงการที่เพิ่งริเริ่มขึ้นใหม่

หากสิ่งที่ยากกว่า คือ การบูรณาการระบบงานระหว่างหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เนื่องจากประเด็นด้านอีทรานแซคชั่นต้องอาศัยการทำงานร่วมกับหลายหน่วยงาน เช่น ระบบเนชั่นแนล ซิงเกิล วินโดว์ส ที่มีสภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และกรมศุลกากรเป็นผู้รับผิดชอบหลัก แต่ก็เป็นส่วนหนึ่งของหน้าที่ของ สพธอ. ที่ต้องประสานความร่วมมือด้วยเช่นกัน

"คนส่วนใหญ่ เรื่องเดียวกันก็มักจะมองว่า ทำคนเดียวก็ได้ แต่สำหรับงานบางอย่าง เช่น ระบบอีทรานแซคชั่นที่มันซับซ้อน และต้องเกี่ยวโยงกับหน่วยงานหลายๆ หน่วยงาน ซึ่งที่ผ่านมา ก็ได้เริ่มทำในส่วนที่เกี่ยวข้องกับตัวเองไปแล้ว แต่เรื่องเดียวกันไม่ได้แปลว่า คนคนหนึ่งจะต้องเป็นคนรับผิดชอบทั้งหมดคนเดียว หรือผูกขาดไปหมด"

ประสบการณ์ในฐานะเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านนโยบายด้านการทำธุรกรรมทาง อิเล็กทรอนิกส์และกฎหมายเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารมากว่า 13 ปี และยังเป็นกรรมการในหลายสมาคมที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกรรมทาง อิเล็กทรอนิกส์ทำให้เธอเชื่อมั่นว่า ประสบการณ์ที่ผ่านมา จะช่วยทำให้เธอดำเนินภารกิจครั้งนี้ได้ตามที่ตั้งใจไว้
รับโจทย์รัฐ ทำใบรับรองมาตรฐานใหม่

หนึ่งในภารกิจสำคัญ คือ นอกจากการสานต่องานโครงการเก่า ในหน่วยงานใหม่แห่งนี้ยังได้รับหน้าที่สำคัญให้เป็นเจ้าภาพผลักดันมาตรฐาน การรับรองตัวตนในระบบอิเล็กทรอนิกส์ หรือ "เนชั่นแนล รูท ซีเอ"

เธอบอกว่า มาตรฐานดังกล่าวเป็นโจทย์ที่รัฐบาลให้มาชัดเจน เพื่อต้องการผลักดันให้เกิดการรับรองตัวตนของคน หรืออุปกรณ์ไม่ว่าจะเป็นตัวเครื่อง ระบบ หรือเซิร์ฟเวอร์ต่างๆ ให้สามารถระบุได้ว่าเป็นใคร หรืออะไรเพื่อให้เกิดมาตรฐานการเชื่อมโยงกัน และสร้างความเชื่อมั่นการใช้งาน ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการทำธุรกรรมบนระบบอิเล็กทรอนิกส์

อย่างไรก็ตาม ผู้อำนวยการคนแรกและคนปัจจุบันก็ยอมรับว่า ต้องใช้เวลาอีกอย่างน้อย 3-6 เดือน ทำให้ระบบงานหลังบ้านใน สพธอ. แข็งแกร่งมาก และกำหนดยุทธศาสตร์ที่ชัดเจนก่อนจะเปิดตัวองค์กรอย่างเป็นทางการช่วงเดือน ต.ค.นี้อีกครั้ง ซึ่งเมื่อถึงเวลานั้นความหวังที่จะเป็นหน่วยงานสำคัญต่อการผลักดัน อุตสาหกรรมที่มีมูลค่านับแสนล้านแห่งนี้คงจะชัดเจนขึ้นว่า มีโอกาสเป็นไปได้จริงเหมือนที่ว่ามาหรือไม่