เมื่อเทรนด์ด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อมยังไม่อ่อนแรง ฉลากเขียวหรือ "คาร์บอนฟุตพริ้นต์" จึงได้เกิดในโลกอุตสาหกรรม

เมื่อความแรงของเทรนด์ด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อมยังไม่อ่อนแรง ตราสัญลักษณ์ GMP (Good Manufacturing Practice : หลักเกณฑ์วิธีการที่ดีในการผลิตอาหาร) กับเครื่องหมาย อย. จึงไม่เพียงพอสำหรับการครองใจผู้บริโภค ส่งผลให้ภาคธุรกิจต้องมองหาตัวช่วยใหม่ที่แสดงถึงการลดใช้พลังงาน ซึ่งคำตอบก็คือฉลากเขียวหรือ "คาร์บอนฟุตพริ้นต์"

: ฉลากเขียวการันตี

รุ่งโรจน์ บุญฤทธิ์ลักขณา กรรมการบริษัท ไทยริชฟูดส์ กรุ๊ป จำกัด ผู้ผลิตอาหารแช่แข็ง กล่าวว่า การประเมินรอยเท้าคาร์บอน หรือ Carbon Foot Print ของสินค้า เป็นสิ่งที่ผู้ประกอบการอาหารในเริ่มให้ความสนใจ เพราะประโยชน์ของฉลากคาร์บอนจะช่วยบอกกับลูกค้าได้ว่า สินค้าที่ผลิตเกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมมากน้อยแค่ไหน ซึ่งกลายเป็นคำถามที่พบบ่อยมาก ณ ปัจจุบัน

ไทยริชฟูดส์ เป็น 1 ใน 20 โรงงานที่ได้รับฉลากคาร์บอนปิดผนึกลงบนสินค้า และกำลังส่งอาหารแช่แข็งแบรนด์ไทยไปวางในซูเปอร์มาร์เก็ตในตลาดยุโรป และอเมริกา
"แม้ แต่ลูกตาลลอยแก้ว ตอนนี้ผู้ผลิตต้องบอกให้ได้ว่า กว่าจะได้ผลิตภัณฑ์ 1 กล่อง ต้องใช้ปุ๋ยและน้ำในการผลิตเท่าไร ซึ่งที่ผ่านมาเราไม่รู้เลยว่าจะหาคำตอบสำหรับคำถามนี้จากไหน"

แต่ ณ ปัจจุบัน แนวทางการประเมินรอยเท้าคาร์บอนเริ่มชัดเจนมากขึ้น มีการศึกษาและสร้างแนวทาง จนสามารถประเมินได้ทั้งระบบการผลิตจนถึงการจัดการของเสีย แม้กระทั่งค่าพลังงานการขนส่ง ข้อดีอีกประการของการทำคาร์บอนฟุตพริ้นต์ คือสามารถบริหารต้นทุนการผลิตสินค้า โดยคิดต้นทุนการผลิต และจัดการปรับปรุงกระบวนการผลิตเพื่อลดค่าใช้จ่ายได้อย่างแม่นยำ

ฉลากบนผลิตภัณฑ์ สามารถสร้างความน่าเชื่อถือให้กับผู้บริโภค และเป็นช่องทางสำคัญที่ช่วยให้สินค้าส่งออกไม่ถูกตีกลับ

: เก็บเล็กผสมน้อย

ขณะที่ วีอาร์ฟู้ดส์ บริษัทผลิตผลไม้บรรจุกระป๋องและอาหารแช่แข็ง ให้ความสำคัญกับการทำ GMP มาโดยตลอด เริ่มพบว่า GMP อย่างเดียวไม่เพียงพอ เพราะการใส่ใจกับสิ่งแวดล้อมในกระบวนการผลิต เป็นโจทย์ที่ประเทศคู่ค้าเริ่มถามถึงมากขึ้น จึงต้องมองหาเทคนิคการประหยัดและลดใช้พลังงานสำหรับการผลิตด้วย

นิรมิตร บุญช่วย ผู้จัดการฝ่ายผลิตวีอาร์ฟู้ดส์ กล่าวว่า โรงงานใช้เวลากว่า 2 เดือนลองผิดลองถูกกับการจัดการเชื้อเพลิงในกระบวนการผลิต เช่น ตรวจสอบการเสื่อมสภาพของเตาแก๊สที่สิ้นเปลืองพลังงาน และเปลี่ยนมาใช้หัวเตาแก๊สประหยัดพลังงาน ซึ่งช่วยให้การเผาไหม้ดีขึ้น และประหยัดพลังงานลงได้ 20-30% หรือเทียบเป็นรายปีแล้วสามารถประหยัดค่าพลังงานได้ถึง 3.5 แสนบาท

เขายังปรับปรุงระบบละลายน้ำแข็งในห้องเย็น ทำให้ประหยัดค่าไฟลงไปได้อีกถึง 2 หมื่นบาทต่อเดือน อีกทั้งได้ระบบทำความเย็นที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น หากคิดเป็นตัวเลขรายปีหมายความความโรงงานจะประหยัดค่าไฟได้ถึง 1.5 แสนบาท

ทั้งหมดนี้เป็นเพียงจุดเล็กๆ ที่เกิดขึ้นทุกวันในโรงงาน จนกลายเป็นความเคยชิน ซึ่งหากหันกลับมามองและพิจารณาให้ดี การเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยได้สร้างมูลค่ามหาศาล โดยปัจจุบันโรงงานวีอาร์ฟู้ดส์ อยู่ระหว่างเก็บเกี่ยวผลประโยชน์

: มองหาความได้เปรียบ

สุพร คุตตะเทพ ผู้เชี่ยวชาญด้าน Green Productivity กล่าวว่า สถาบันอาหารใช้เวลา 2 ปีที่ผ่านมา เสริมเขี้ยวเล็บให้กับอุตสาหกรรมอาหาร ด้วยมาตรการลดใช้พลังงานอย่างจริงจังกับโรงงานนำร่อง 84 แห่งทั่วประเทศ และ Green Productivity (GP, การเพิ่มผลผลิตสีเขียว) ซึ่งเป็นแนวทางการผลิตที่ใช้เทคโนโลยีสะอาดและการลดปริมาณของเสีย เป็นอีกหนึ่งมาตรการที่นำมาใช้

ทั้งนี้ แนวคิดการทำ Best Practice ด้าน Green Productivity เริ่มต้นขึ้นในช่วง 4 ปี ที่ผ่านมา และได้โปรโมทแนวคิดออกไปยัง 20 ประเทศทั่วเอเชีย ในฐานะที่ไทยเป็นประเทศแรกเริ่มให้ความสำคัญกับผลิตภัณฑ์สีเขียวอย่างจริง จัง ภายใต้การสนับสนุนของสถาบันอาหาร

"ท่ามกลางการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ที่มีผู้บริโภคเป็นตัวขับเคลื่อนการผลิต การใส่ใจในปัญหาสิ่งแวดล้อม ทำให้อุตสาหกรรมจำเป็นต้องปรับตัวและเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ ดังนั้น การลดวัตถุดิบ พลังงานและน้ำ จึงยังเป็นโจทย์ที่ท้าทายอุตสาหกรรม ทำอย่างไรจึงจะเพิ่มผลผลิตควบคู่ไปกับการจัดการสิ่งแวดล้อมได้อย่างเหมาะสม ทุกวันนี้อุตสาหกรรมได้นำเอาเทคโนโลยีรวมถึงเทคนิคต่างๆ เข้ามาช่วยสร้างระบบการจัดการที่ดีกว่าในยุคก่อน"

อุตสาหกรรมอาหารของ ไทยมีมูลค่าส่งออกถึง 9.5 แสนล้านบาท กำลังไต่อันดับขึ้นไปอยู่ที่ 5 ของโลก ฉะนั้น การจัดการด้านพลังงาน น้ำเสีย สารพิษตกค้างอย่างมีระบบ จะทำให้สินค้าไทยมีความได้เปรียบมากขึ้นในอนาคต